بیمه حمل و نقل کالا

بیمه ای است که به موجب آن بیمه گر در مقابل حق بیمه ای که از بیمه گذار دریافت می کند متعهد می شود در جریان حمل کالا از نقطه ای به نقطه دیگر در نتیجه وقوع خطرهای موضوع بیمه چنانچه، کالا تلف شده و یا دچار خسارت شود و یا بیمه گذار در رابطه با این خطرات هزینه ای متحمل شود، زیان وارده را بپردازد.

بیمه حمل و نقل به صورت شکلی به دو طریق ساده و عمومی (تابع قرارداد کلی) صادر می گردد:

    بیمه حمل و نقل ساده: بیمه حمل و نقل کالا، بیمه ای است که برای حمل کالای معینی صادر می شود و در آن مشخصات مورد بیمه از جمله نوع کالا، مقدار و ارزش کالا، طریق و نحوه حمل و موضوعات دیگری که مبین حقوق و تعهدات طرفین قرارداد می باشد قید میگردد. مثلا شخصی تصمیم به حمل مقدار معینی ماشین آلات که نوع و مقدار و مشخصات آن معلوم است از کشوری به کشور دیگر دارد و برای آن درخواست بیمه می کند. در چنین صورتی برای بیمه گذار بیمه ای صادر می شود که در آن کلیه مشخصات مربوط به مورد بیمه و وضعیت حمل ذکر می شود. با صدور این بیمه بیمه گذار موظف است حق بیمه مربوط را که در بیمه تعیین شده بپردازد و بیمه گر نیز در مقابل متعهد جبران خسارت های احتمالی وارد به مورد بیمه در جریان حمل از مبدأ تا مقصد طبق شرایط بیمه خواهد بود. بنا به آنچه گفته شد لازمه صدور این نوع بیمه حمل و نقل کالا این است که بیمه گذار قبلا از وضعیت مورد بیمه و چگونگی حمل آن اطلاع داشته و این اطلاعات را در اختیار بیمه گر قرار دهد و این ترتیبی است که در مورد هر حمل باید رعایت شود و در صورتی که بیمه گذار مراجعات زیادی داشته باشد و کالاهای مختلفی را در معرض حمل و نقل قرار دهد برای هر مورد باید بیمه جداگانه ای از بیمه گر دریافت نماید. با صدور یک بیمه ساده بیمه گذار ملزم نخواهد بود کالای مورد بیمه را یکجا حمل کند. حمل به دفعات نیز مجاز است لکن آنچه حائز اهمیت می باشد این است که ارزش کل مورد بیمه و موضوعات دیگری که مطرح شد باید معلوم بوده و در بیمه قید گردد.
    بیمه حمل و نقل عمومی : در برخی مواقع، صدور بیمه های حمل و نقل ساده (بیمه های بیمه های کشتی، هواپیما و حمل کالا داخلی، خارجی و ترانزیت) بدلیل تعداد بالای تکرار آن مقرون به صرفه نمی باشند. به عنوان مثال، شرکت واردکننده قطعه خاصی که سالیانه چندین پارت کالا را وارد کشور می کند، تکمیل فرم بیمه های ساده برای هر بار ورود کالا کاری زمانبر و سخت می باشد. در این موارد، از بیمه های عمومی که قراردادی است میان بیمه گر و بیمه گذار استفاده می شود. از طرفی می توان مدت اعتبار را از دیگر وجوه تمایز میان بیمه با قرارداد دانست. بیمه ها معمولا یک ساله می باشند ولی برای قرارداد محدودیت زمانی وجود ندارد. بیمه حمل و نقل کالا عمومی یک قرارداد کلی است که بین بیمه گر و بیمه گذار منعقد می گردد و در آن شرایط اصلی بیمه و رئوس کلی حقوق و تعهدات طرفین معین می شود. لکن مشخصات محمولات و نحوه حمل آنها زمانی به اطلاع بیمه گر می رسد که بیمه گذار اقدام به حمل کالا می نماید. با صدور چنین قراردادهایی کلیه حمل و نقل هایی که بیمه گذار در آینده انجام میدهد تحت پوشش بیمه قرار می گیرد مشروط به اینکه بیمه گذار مشخصات و نحوه حمل کالا و وسیله حمل، مبدأ و مقصد و بطور کلی آنچه که در بیمه نامه پیش بینی نشده و احتیاج به تصریح دارد قبل از حمل به اطلاع بیمه گر برساند تا بیمه گر نسبت به صدور گواهی بیمه اقدام نماید. بدیهی است این اطلاعات می بایست قبل از شروع حمل به اطلاع بیمه گر برسد مگر اینکه ترتیب دیگری در قرارداد مورد توافق قرار گرفته باشد.

    قرارداد بیمه حمل و نقل کالا را می توان به ۲ دسته تقسیم بندی نمود:
        عمومی: در این نوع قراردادها، پوشش و سرمایه مورد بیمه مشخص نمی باشد. در این حالت، گواهی بیمه صادر می گردد.
        غیر عمومی: در این نوع قراردادها، پوشش و سرمایه مورد بیمه مشخص می باشد، در اینصورت نیازی به صدور گواهی بیمه نمی باشد ولی می بایست گواهی حمل به ازای هر بار حمل کالا صادر نمود.